Şiir benim için az kelime ile çok şey anlatma sanatıdır ve bunu başarabilenler gözümde oldukça değerli ve özeldir. Yıllar içinde türleri değişse, evrilse de yeni kuşaktan bu özelliği koruyanlar oldukça şiirin tadı hiç bozulmayacak. Sımsıcak yaz günleri olanca rehavetini de yanı başında taşırken hiç beklemediğim bir anda dünyama girdi Birhan Keskin. Öylesine hazırlıksız oluşum muydu bunca etkilenmemin sebebi hala bilmiyorum. Dizelerinin küçük bir kısmına aşinalık hissetsem de bu geç karşılaşmadan çokça üzüntü duydum. Böyle durumlarda normal hayatta da hiç bencil davranamam. Yeni tanışıp keyif aldığım pek çok şeyi dostlarımla paylaşmak, onları da tanıştırıp, hayatlarına ulaştırmak isterim. Bundandır ki günümüz kadın şairlerinin önderlerinden olan Birhan Keskin’i ve onun ilk tanıştığım kitabı Yol’u sizlere de önermek isterim.

Birhan Keskin,1963 yılında Kırklareli’nde doğdu. Sosyoloji bölümünü bitirdi ve henüz okul zamanlarında iken 1984 yılında ilk şiirini yayınladı. Göçebe ve Geniş Zamanlar isimli iki dergi çıkardı. Editörlük yaptı. Şimdiye kadar beş şiir kitabı yayınlanan Birhan Keskin şiir yazmaya, duygularımızı duvardan duvara vurmaya (iyi ki) devam etmekte. Yol; bir yolculuğun tüm duygularını parça parça ruhumuza işleyen şiirlerden oluşmakta. Hesapsız, beklenmedik bir maceranın hevesi de içinde, coşku ile herkesle paylaşma telaşı da, zaman zaman duyguların ağırlığının getirdiği yorgunluklar da, tutku da, özlemenin acısı, sevilmeme sanrısının yankısı ve yalnızlıklar da.. Yol’u bırakayım da Birhan Keskin kendi dizeleri ile size anlatsın…

“Aşk iki kişi arasında asla eşitlenmeyendir

Ben bir Divan şairi değilim ki sevgilim,

Sana bercesteler düzeyim

Yine de giderayak gözlerine, ellerine, ayaklarına

Tutulmuşluğumu herkes bilsin isterim.”

“Sözde kalır sevgilim

Sözde kalır bütün sözler

Aşk çünkü, aşk çünkü kendine

Bir yol, bir ideoloji ister.”

“Onu, sevebileceğinin en yücesiyle sevdin

Titreme daha fazla kalbim

Bağışla kendini artık onu da

Bırak gitsin.

Bırak gitsin.

O senin ezel gününden kaderin

Sen onu nasılsa bin kere daha

Seveceksin…”

Gülten Akın ‘ah kimselerin vakti yok durup ince şeyleri anlamaya’ diye serzenişte bulunur ya, siz de benim gibi inceliklere vakit bulan, incelikler yüzünden incinmeyi dahi göze alabilen şanslı azınlıktansanız Birhan Keskin acıtsa bile ruhunuza iyi gelecek.

Kitap aşkına!

Nihal Yeğinobalı henüz tüm romanlarını okumadan önce, ilk romanı Genç Kızlar’ın öyküsünü duyduğumdan beri çok sevdiğim bir yazardır. Kendisi Arnavutköy Kız Koleji yıllarından sonra, Amerika’da edebiyat okumuş, sonrasında ülkesine dönüp, genç yaşlarından itibaren roman çevirileri yaparak hayatını kazanmaktadır. Bu yıllarda bir yaz ayında memleketi Manisa’da vakit geçirmekteyken bağlı olduğu yayınevinin, kendisinden acele bir roman daha çevirip gönderme isteğini kıramaz. Aklındaki ise; baştan beri, bir gün çevirdiği romanlardaki gibi hatta belki çok daha iyilerini yazmaktır. Hal böyle olunca çeviri bir kitap göndermek yerine oturup kendi romanını bölüm bölüm yazmaya başlar. Her bir bölümü bitirdiğinde trenle bunları İstanbul’a, yayınevine yollar. Kendi tabiri ile yayınevindeki büyüklerinin tepkilerinden çekindiği için romanı kendi adıyla göndermek istemez ve sanki çeviri gibi olsun diye karakterleri Amerikalı gibi tanıtıp, o şekilde olayları kurgular, kahramanlara İngilizce isimler verir. Yazarın adı için de yine İngilizce bir isim uydurur (Vincent Ewing). Bazı bölümler (masumane de olsa) cinsellik barındırdığı için bir erkek tarafından yazılmış olmasını uygun görmüştür. Yayınevine tüm bölümleri yolladıktan bir süre sonra içinde tedirginlikle İstanbul’a döner ve yayınevini ziyaret eder. Tepkiler muazzamdır. Dizgiyi yapan işçiler bile romanı okumakta, herkes bu sözüm ona Amerikalı yazarın romanından hayranlıkla bahsetmektedir. Nihal Yeğinobalı, sonrasında ‘aslında ben yazdım’ da diyemez ve yine yazar değil çevirmen olarak kitap 1950 yılında basılır. Roman dönemin şartlarında bile oldukça büyük bir başarı yakalar. Bu sır kendisini tam kırk yıl muhafaza eder ve Nihal Yeğinobalı kendi ismi ile romanı ancak 1988 yılında bastırır.

Benim yazarla tanışmam onun ikinci kitabı ve bu ay ki önerim olan ‘Mazi Kalbimde Bir Yaradır’ ile oldu. Sıcak bir yaz gününde Yeşilce isimli şirin Ege kasabasının misafiri, sevgi ve kıskançlık ekseninde dans eden teyze kızlarının ilk gençlik zamanları ile olgunluk dönemlerinin şahidi, acısıyla tatlısıyla ama en çok duruluğu ile yaşam öykülerinin ortağı oldum ve ilk aşkın, ilk heyecanların, o dönemlerin kasaba ve şehir ruhunun lezzetini hissettim. Velhasıl ben okuduğum bu naif ve güzel romanı çok sevdim. Umarım siz de Yeşilce’nin güzel doğasının tadına varır ve romanı bitirdiğinizde aklınızda ilk aşkınızın hatırası ile eşlik edersiniz o güzel tangoya

‘Mazi kalbimde bir yaradır, bahtım saçlarından karadır.

Beni zaman zaman ağlatan, işte bu hazin hatıradır…’

Kitap aşkına!

Rast gele seçtiğiniz bir filmi izlerken, size çok tanıdık gelip birden okuduğunuz bir kitaptan uyarlandığını fark ettiğiniz oldu mu? Bu fark edişten sonra peki, “ya filmi kitabından alakasız ya da anlatımı çok kötüyse” diye içinize bir korku yayıldı mı? Kitap okurkençoğu zaman hayal gücüm kahramanlara birer yüz verir ve gözlerimle okurken beynimde film gibi izlerim. Sonrasında kitaptan uyarlanan filmleri izlerken, isterim ki tam olarak benim canlandırdığım gibi olmasa da en azından yakın olsun ki, okurken aldığım tadın benzerini izlerken de alayım ki kitabın hakkı verilmiş olsun. Oda; önce kitabını okuyup, çok beğenip sonra filmini de fark etmeden izlediğim Emma Donoghue’nun 2010 yılında basılan ve orijinal adı ‘Room’ olan kitabı. Emma Donoghue 1969 doğumlu, İrlandalı bir yazar. Ne şanslı ki 24 yaşından beri hayatını sadece yazarak devam ettiriyor. Oda haricinde pek çok romanı olan yazar, birçok ödüle de sahip. Filmin senaryosunu da kendisi yazmış ve Golden Globe, Akademi ve BAFTA’da en iyi senaryo dalında aday gösterilmiş.

Oda, beş yaşındaki, doğumundan o yaşına kadar küçük bir odada annesi ile beraber hayatını sürdürmüş Jack’in ağzından bize hayatlarını aktarıyor. Anne ve Jack o küçük odaya pek çok hayal, pek çok oyun, pek çok hikaye sığdırıyor. Annenin hayattan kopmayıp, o koşullarda Jack’e sunabileceği en iyi bakımı ve ilgiyi sağlaması insanın gözlerini yaşartıyor. Günümüz ebeveynleri onunla Jack’in bir gün içinde paylaştıklarını kendi çocuklarıyla kaç ayda paylaşabilir acaba? Ne dersiniz, bizimde kaliteli iletişim kurabilmemiz için 15 metrekarelik bir alanda baş başa kalmaya zorlanmaya mı ihtiyacımız var?

Kitap sadece odanın içiyle sınırlı değil ama okuma hevesinizi ve kitaba (umuyorum ki) duymuş olduğunuz ilginizi kaybetmemeniz adına daha fazla bilgi vermiyorum. Bu güzel yaz günlerinde Oda size sürükleyiciliği, ilginç konusu ve yalın anlatım dili ile arkadaşlık edecek.

Kitap aşkına!

Bu ayın kitap önerisi Lübnan asıllı Fransız yazar Amin Maalouf’un Semerkant isimli kitabı olacak. 1949 Lübnan doğumlu Amin Maalouf, iç savaşa kadar Lübnan’da yaşamış, sonrasında ise Fransa’ya yerleşmiş ve hala hayatını Paris’te sürdüren gazeteci- yazardır. Genellikle roman türünde eserler vermiş ve pek çok edebiyat ödülünün de sahibidir. Anne tarafından Türk kökenli Mısır’lı, baba tarafından ise Katolik olan Maalouf bu çok kültürlülüğü kitaplarına da yansıtmaktadır. 1988’de yayımlanan Semerkant, yazarın ikinci romanıdır. Yazarın sıkı bir takipçisi olarak pek çok romanını okudum ama yolculuğa Semerkant ile başlamasaydım aklımda bu kadar yer eder miydi bilmiyorum.

Semerkant, Ömer Hayyam’ın bu güzel acem şehrinde Rubaiyat’ını yazmaya başlama öyküsü ile başlar. Hayyam henüz 24 yaşındadır ama gök bilimci, matematikçi ve filozof olarak çoktan saygı görmekte, yazdığı rubailer bilinmektedir. Hayyam’ın değil Rubaiyat’ın yolculuğudur Semerkant. El yazmasının ayak izlerinde akan roman, yüz yıllar sonra olan İran’ın demokrasi çabalarına da ışık tutar. Hayyam, Nizamülmülk ve Hasan Sabbah’lı ilk bölüm kitabın benim en sevdiğim kısmı oldu. Bu üç birbirinden farklı karakterin betimlendiği bir öykü var ki okuyucuların tadını kaçırmamak için burada yer veremeyeceğim. Roman boyunca acem toprakları, Doğunun mistik yönleri hikayelerle, Hayyam’ın rubaileri ile çeşitlendirilmiş. Okurken size görsel bir şölen sunuyor. Kitapta geçen bir Nasreddin Hoca fıkrasından bahsetmek isterim. Yarı deli bir hükümdar, eşek çaldı diye Nasreddin Hoca’yı ölüme mahkum etmiş. Tam öldürülmeye götürülürken Hoca “ Bu eşek benim kardeşimdir. Bir büyücü onu bu hale soktu. Bu eşeği bir yıl bende bırakın. Ona tekrar, sizin benim gibi konuşma öğretirim” demiş. Bunun üzerine Hükümdar “Pek ala” demiş, “ama bir yıl sonra eşek konuşmazsa ölümlerden ölüm beğen.” Hükümdar gidince, karısı Hoca’ya “Böyle bir şeyi nasıl söylersin?” diye sormuş. “Eşeğin konuşmayacağını sen de biliyorsun.” “Tabi ki biliyorum” demiş Hoca. “Ama bir yıla kadar hükümdar ölebilir, eşek ölebilir, ben ölebilirim.”

Son olarak Cihan’ın Hayyam’ın el yazmasına ayrılık sabahında yazdığı şiiri de paylaşayım ki Semerkant’ı okumamak için bir bahaneniz kalmasın,

“Hayyam, yalnızdın sevgilinin yanında

Şimdi gitti, artık ona sığınabilirsin”

Kitap aşkına!

Benim için Hasan Ali Toptaş gecikmiş bir karşılaşma. Sizler de yaşadığım pişmanlığı yaşamayın niyeti ile Nisan Ayı için kıymetli yazarın ‘Kuşlar yasına gider’ isimli kitabını öneriyorum. Bu roman başından sonuna Anadolu türküleri kulağınızdan gitmeden, yazarın naif dünyasını ruhunuza hissettiriyor. Yavaşça akıp gidiyor, güzel Türkçesi ile sizi kendine hayran bırakıyor ve sizi alıp memleket kokan topraklara, o insanların dünyasına götürüyor. Özellikle yaşla beraber değişen evlat-baba ilişkileri, bizden insanların dünyaları, yazarın gözünden bize anlatılıyor. Romanda geçen “bazı canlıları yara öldürmüyor, muhattapsız kalmak öldürüyor” cümlesi beni etkileyen cümlelerdendi. 1958 yılında Denizli’de doğan yazar, uzun yıllar devlet memurluğu yaptı. Şu an emekli olan yazarın pek çok öykü kitabı ve romanları ile, birçok ödülü de mevcut. Hasan Ali Toptaş, bir söyleşisinde “bir yazarla iletişim kurmanın en sağlıklı yolu onun metinleri üzerinden kurulan ilişkidir. Eğer beni okuyan bir kitle varsa sessizce anlaştığımızı düşünüyorum” der. Bu naif dili ile bizden hikayeleri yüreğimize işleten yazar ile biran önce karşılaşmanızı ve sessizce anlaşmanızı dilerim. Özümüzden kopan bu duru roman, toprağın biteviye hazırlandığı bu aydınlık ay için size güzel gönüllü bir arkadaş olacak.

Kitap aşkına!

Mart ayı ilkbaharın ilk ayı olmasına rağmen kışın soğuğunu üzerinden atamaz ve kimi günlerinde bizi kış aylarından daha fazla üşütür. Yine de hele cemrelerin düşmesi ile umudu da içinde barındırır. Belki ne tam sevindirip, ne de tam üzmesindendir; bu ay seçtiğim kitap sizleri öyküsü ile hüzünlendirirken, kullandığı dil ile acıdan acıya sürüklemeyecek. İngilizce adı ‘Little Bee’ olan kitap Türkçeye `Küçük Arı` olarak çevrilmiş. Yazarı Chris Cleave, 1973 yılında İngiltere`de doğdu ve halen The Guardian`da köşe yazarı olarak çalışmakta. Yayınlanmış dört kitabı ve pek çok ödülü olan Cleave`in Küçük Arı, Kundakçı ve Altın isimli romanları Türkçeye çevrilmiş ve kitapçılarda bulunuyor. Küçük Arı, Nijeryalı bir genç kızın ve İngiliz bir kadının dilinden anlatılan ve ikisinin yollarının kesiştiği ve o andan itibaren hiçbir şeyin eskisi gibi olamadığı bir olaydan başlangıç alan hüzünlü bir öykü. Zaman zaman Küçük Arı`yı saflığı, yaşama azmi, basitliği, acılardan örülü hayatı, olgunluğu ve sevgisi ile bağrınıza basmak isteyeceksiniz. Basitlikten kastım cahillik veya avamlık değil. Hayatı olduğu gibi görmek, iyi ve kötü olarak nitelendirdiğimiz düz mantığımız gibi, karmaşıklaştırmadan olayları çözümleyebilmek yetisi bu basitlik. Her şey aslında oldukça basit değil midir, eni sonu yaşamaktır, hayatta kalma çabasıdır. Modern insan kaygıları lükstür pek çok insan için. Tüm algımız yaşadığımız yer ve koşullarla değişir. Kimi için özgürlük birilerinin kendini öldüreceğinden korkmadığı gün gelirken, kimileri içinse kendi seçtiği hayatı yaşayacağı uzun bir gelecektir. Demem o ki “coğrafya kaderdir”.

Kitabın beni en çok etkileyen ve acıtan yanı; yaşanan acıların ajite edilmeden kara mizah ile anlatılması idi. Sanırım bu, insan kalbini daha çok etkiliyor. Kitabın bir yerlerinde hüzünlü bir anıyı gülümseyerek anlatan Küçük Arı`ya durumun ciddiyetinin farkında olmadığı söylenir. O ise istifini bozmaz ve `eğer gülümseyemeseydim, sanırım durumum daha da ciddi olurdu’ der. Sorunlar hep olacak ama çözümleri de içinde saklayacak. Umudu kaybetmemek ve hayatın içinde gülümsemeyi eksik etmemek gerek.

Kitap aşkına!

Yılın en kısa ayı olan Şubat ayının kitap önerisinin elinizde su gibi akıp gidecek, oldukça sürükleyici bir kitap olması gerektiğini düşündüm. Aklıma ilk gelen tür ise tabi ki polisiye gerilim türü oldu. Dolayısıyla bu ayki öneri kitabım, bana göre bu türün en iyi örneklerinin yazarı olan Jean Cristophe Grange’ın yazarı olduğu Kızıl Nehirler.

Gerilim türü kitaplar edebi yeterlilikleri bakımından bazı çevrelerce biraz hor görülse de Grange gibi yazarlar bu düşünceyi değiştirmektedir. Grange; olayların mükemmel kurgusu, sürpriz olduğu kadar mantık hatası da bulunmayan sonları, kişilik çözümlemeleri, atmosferi size orada olduğunuz duygusunu yaşatacak kadar etkili anlatması ile edebi yeterliliğini de yeterince göstermektedir. 1961 yılında Fransa’da doğan yazar, uzun yıllar gazetecilik yaptıktan sonra 1994 yılında ilk romanı olan Leyleklerin Uçuşu’nu yayınladı. Kızıl Nehirler yazarın Türkçeye çevrilmiş ilk kitabı olmakla beraber aslında basılan ikinci romanıdır. Kızıl Nehirler sadece Fransa’da 450.000 adet satmış ve Dünya’da 20 dile çevrilmiştir. Aynı zamanda filmi de çekilmiştir. Kitap; Fransız komser Niemans’ın Guernon kasabasında işlenmiş olan ilginç bir cinayeti araştırmak üzere bölgeye gönderilmesi ile başlıyor. Sonrası ise okuyuculara çözülmeyi bekleyen gizemler, cinayetler, etkileyici karakterler ile soluksuz okunacak bir macera sunuyor. Kitapta geçen bir alıntıyı paylaşarak ufak bir ipucu ile merakınızı arttırmak istiyorum. “Biz efendileriz biz köleleriz, biz her yerdeyiz hem de hiçbir yerde, biz karar verenleriz, kızıl nehirlerin hakimiyiz.”

İlkbaharın ayak seslerini bir heves duymak isteyenlerdenseniz, sabırla cemreyi bekliyorsanız Kızıl Nehirler bu bekleyişi katlanılır kılacak ve keyifli bir hale getirecek.

Kitap aşkına!

Bu ayın kitap önerisini düşünürken ne dünya klasiklerinden biri ne de pek çoğumuzun bilip okumuş olduğu bir kitap olsun istedim. Yeni yılın ilk ayına yakışacak kitap sadece umut içermeliydi. Kendi roman tarihçeme baktığımda aklıma gelen ilk kitap olan “Yüreğin Attığı Yer”i sizlere önermek istedim. Yüreğin Attığı Yer ile tanışıp, kütüphaneme dahil etmem, ödünç verip geri alamadığımdan kaybedişim, yerine yenisini almam, yorgun ve umutsuz hissettiğim anlarda satırlarında iyiliği, hayata çocuk gözlerle bakmayı ve umudu buluşumla bu roman benim için her zaman özel olmuştur. Yazarı Billie Letts, 2008 yılında öldüğünde ardında tam altı roman bıraktı. Bunlardan ilk kitabı olan öneri kitabım “Where the Heart`` ve `Shoot the Moon` sadece Türkçeye çevrilmiştir.

Yüreğin Attığı Yer, bize 17 yaşında, 7 aylık hamile olan Novalee Nation’ın yaşam öyküsünden bir kesit sunuyor. Roman; Novalee`nin bebeğinin babası tarafından uzak bir eyaletin alışveriş merkezinde, cebinde sadece 7 dolar ile terk edilmesi ile başlıyor. 7 sayısının uğursuzluğuna inanan biri için bu çok şaşırtıcı olmasa bile çocuk saflığında bir kalbi olan Novalee, hem kendini hem de bebeğini korumak ve yaşatmak kaygısı ile eğitimsiz, işsiz, evsiz ve ailesiz bir başına kalıyor. Hayatına giren insanlar, hiç beklemediği anlarda, beklemediği kişilerden gördüğü yardımlar, hiç ummadığı kişilerden gelen kötülükler, yaşanan aksilikler, kayıplar, dostluklar, mutluluklar, hayatını yeni baştan kurup, kendini geliştirmeye başlaması, kendini keşfetmesi, yuva sahibi olup, kök salmak hayali ve her ne olursa olsun iyi kalbinden ve hayata çocuk gözleriyle bakmaktan vazgeçmemesi romanın bir çırpıda okunmasını ve yaşananların okuyucunun kalbinde buruk bir mutluluk bırakmasını sağlıyor. Kitapta Novalee’nin yanı sıra hayatına giren insanların hayat öykülerine de tanık oluyoruz. Kitap bize aslında hayatın bitmeyen bir macera olduğunu gösteriyor. Her yeni gün kendini geliştirmek, yeni bir şeyler öğrenmek, yeni insanlara kalbini açabilmek, sevmek, sevilmek ve güvenmek için bir fırsat sunar ve işler yolunda gitmese de, haksızlıklara uğransa da, kayıplar yaşansa da yaşamaktan vazgeçmek, umutsuzluğa düşmemek gerekir. Hayat boyu yaşanacak acıların bir limiti yoktur maalesef ama aynı zamanda mutluluğunda bir limiti yoktur. Romanda “yuva düştüğün zaman seni tutan yerdir ve hepimiz bir gün düşeriz” der. Bu yuvayı güzel anlarla, sevdiğiniz ve sizi koşulsuz seven insanlarla, anlayışla, yardım severlikle, dürüstlükle, naiflikle, umutla ve sevgiyle doldurursanız; düştüğünüzde ölümcül yaralar almadan bu badireyi atlatırsınız. Bilin ki, bir kere düşmüş olmanız bir daha asla düşmeyeceğiniz anlamına gelmez ama vazgeçip; güvenli ama yalnız sığınağınıza kaçıp, yuvanızı boşaltmanızı da gerektirmez. Umudu hiç kaybetmeyelim dostlarım, her yeni günle yaşama sevincimizi canlı tutalım ve bilelim ki her karanlığın elbet bir şafağı vardır. Yaşama sevincimizi kaybetmek kendimize yapabileceğimiz en büyük kötülüktür.

Umarım Yüreğin Attığı Yer; duru anlatımı ile bir çırpıda okuyup, bitirdiğinizde de içinizi umut ve mutlulukla dolduran kitaplarınız arasında yerini alır. Yeni bir yıla ruhumuzu kitaplarla beslemekten başka nasıl daha iyi hazırlanabiliriz ki… Kitap aşkına!

1940 yılında Pulitzer, 1962 yılında da Nobel Edebiyat Ödülü kazanan Amerikalı yazar John Steinbeck; romanlarında sıradan insanları anlatması ile bilinmektedir. Yazarın en popüler kitapları Fareler ve İnsanlar ile Gazap Üzümleri olsa da; bu ay sizler için seçtiğim kitap 1952 yılında yazdığı Cennetin Doğusu (East of Eden) isimli romanı olacak.

Steinbeck; bu romanında, başka yerlerden Amerika’ya göçen ve toprakla uğraşan Salinas Vadisi sakinlerinden iki aileyi bize anlatıyor. Esas vurguladığı ise insanlığın var oluşundan beri Habil ve Kabil’le başlayan, iyi ile kötünün mücadelesi ve kötülüğü anlamak. Cennetin Doğusu; iki ailenin öyküsünü anlatırken, okuyuculara mutlak iyi ve mutlak kötünün olup olamayacağını sorgulatıyor. Kötüyü ve kötülüğün ardındaki olası sebepleri sunuyor. Yazara göre; ya öyle doğuyoruz ya da ebeveynlerin sevgi eksikliği, sevgiyi eşit dağıtamamaları gibi çocukluk travmalarımızın etkisi ile kötü olmayı seçiyoruz. “İnsanların içinde iyi olmak ve sevilmek isteği vardır. Nitekim insanoğlunun kusurlarının çoğu sevgiye doğru can atıp da başaramamaktan ileri gelmiş şeylerdir” diyor kitabında Steinbeck. Bir şeyi anlamak tabi ki mazur görmek ya da kabul etmek değildir. Hayat her zaman seçimlerden ibarettir. Kötü olmak veya kötü kalmak da bir seçimdir. Hayat bittiğinde bunu yaşanmış ve anlamlı kılan para, mevki değil sadece insanların kalplerinde bıraktıklarımızdır. Değerli bir hayat bırakmanın yolu, iyi olmak ve iyilik yapmaktan geçer. Bilinenin aksine; kolay olan, kötü olmaktır. Asıl zor olansa, dünyevi telaşların etkisinden sıyrılıp iyiliği seçmektir. Steinbeck’in romanının içinde geçen sözleri anlatmak istediklerimi özetliyor. “Bir tek hikaye vardır bu dünyada. Bütün romanlar, şiirler, içimizdeki o bir türlü sona ermek bilmeyen iyiyle kötünün yarışı üzerine yazılmıştır… Bana sorarsanız derim ki kötülük ölür ölür dirilir, iyilik ise yaşlıdır ve dünyada en fazla saygıya layık olan şeydir.”

Steinbeck; Cennetin Doğusu romanı için “Şimdiye değin yazdıklarım yalnızca bir denemeydi; nem var nem yoksa hepsini bu romana koydum” demektedir. Cennetin Doğusu romanı kışın ayak seslerinin giderek daha fazla hissedildiği bu günlerde okumak için seçilmiş en güzel başyapıtlardan biri olarak önerilebilir. Herkese mutlu ve sağlıklı bir yeni yıl dilerim, kitap aşkına!!!

Okuduğunuz kitapları yıllar sonra yeniden okumak gibi bir alışkanlığınız var mıdır? Eğer böyle bir alışkanlığınız varsa, yazarın kitapla size hissettirdiklerinin yaşınız ve yaşanmışlıklarınızla beraber değişiklik gösterdiğini fark etmişsinizdir. Rüzgar Gibi Geçti benim için iste böyle bir roman. On sekizimde okuduğumda bende Scarlett- Ashley- Rhett arasında gecen tutkulu bir aşk romanının tadını bırakmıştı. Kimi zaman gücünü, direnişini sevip, acılarına üzülürken; kimi zamansa acımasızlıklarından ürktüğüm, istediklerini ne pahasına olursa olsun almak isteyen, hayat dolu, bir yanı çocuk Scarlett’in hayatının, aşklarının romanıydı bu. Tabi ki bir Amerikan iç savaşı vardı ve tabiri caizse savaşın sonunda kartlar yeniden dağıtılıyordu ama esas Scarlett ve kalbiydi takıldığım. Yıllar sonra bir kez daha okuduğumda ise fark ettim ki aslında Amerikan İç Savaşı Güneylilerin gözü ile anlatılmaktaydı. Kuzeyliler bir yanda köleliği kaldırmayı amaçlarken aslında Güneydeki yerleşmiş düzeni, bir hayat biçimini sonlandırmak istiyordu. Toprakları, pamukları ve bolca köleleri ile rahat ve zarif bir hayat süren Güneylilerin kitabin bir yerinde de geçtiği gibi pamukları ve gururlarından başka pek bir hazırlıkları yoktu savaş için. Bir yitimin ardından asıl olan ne olursa olsun hayatta kalmak, bedeli her ne ise yeniden zengin ve güçlü olmak mıydı yoksa ilkelerinden vazgeçmemek, zarafetinden ödün vermemek için yokluklara katlanmak mıydı? İyi doğulur muydu yoksa iyi olmak çaba mı gerektirirdi? Yıllar sonar ikinci okuyuşumda ise Güneylilerin acısına, kurdukları dünyalarının yıkılışına, bu değişimlerle hayatta kalan ve kalamayanların yaptıklarına misafirdim. İç Savaş ayrıntıları ile veriliyor, kuzeyli Yankee’lerin eşitlik, köleliğin kaldırılması gibi önemli adımlarını insan yanım elbette destekliyordu. Hiç çalışmamış, açlık çekmemiş, dadılarla, kölelerle, toprakların getirdiği gelirlerle sanat, müzik, kitap ve eğlence ile ruhlarını doyuran Güneyliler, böylesi bir devrimi gülerek karşılamayacaktı tabi ki. Yüksek bir ruhu beslemek karnın doymadığında nasıl mümkün olurdu? İlkelerden vazgeçilmeli miydi yoksa ne olursa olsun hayatta kalınmalı mıydı? Hep kazanmak, hep zengin olmak, hep kazanan tarafta yer almak mıydı asıl olan; bunun karşılığında benliğinden, kendinden ödün vermek gerekse bile? Yoksa onurlu bir fakirlik miydi yüceltilmesi gereken? Bir devrin kapanışıydı Rüzgar Gibi Geçti. Bir kasırgaydı yaşanan ve bu kasırgadan sağ kalanların yaşam mücadelesi ve seçimleriydi aslında.

Size bu roman ne anlatacak bilmiyorum ama kitabından daha fazla meşhur olmuş filmini izlediyseniz bile mutlaka kitabını okumanızı tavsiye ederim. Kitap, 1926 yılında Margaret Mitchell tarafından kaleme alınmaya başlanmış ve yazımı 8 yıl sürüp 1936 yılında da basılmış. Mitchell; Atlantalı (Güneyli) bir ev hanımı ve geçirdiği kaza sonrası uzun yatak istirahatı boyunca biraz da sıkıntıdan bu kitabı yazmaya başlamış. Pulitzer ödülü kazandığını da eklemeliyim. Kahve, battaniye ve kitap üçlüsünün favori zamanının geldiği kış aylarında keyifle okumanız dileği ile…

Ankara’da, lise yıllarımda bir sahafta yıpranmış ama hala okunabilir durumda, adını daha önce hiç duymadığım bir yazarın romanını, arka kapaktaki birkaç tanıtım sözüne ve eski kitaplara has muhteşem kokusuna kapılarak almakla Pearl S. Buck ile tanışmış oldum. Üstelik şans eseri Nobel ödülü kazandığı kitaptı elimdeki. O zamanki çevirisi ile “Dost Toprak”, İbrahim Hoyi çevirisi ile “Sarı Esirler”, şu an piyasada bulunan Nihal Yeğinobalı çevirisi ile “Mübarek Toprak ve asıl orijinal ismi ile “The Good Earth”; üç beş yılda bir yeniden okuyup, beni devrim öncesi Çin köylerinde dolaştıran ve kahramanların dünyalarına konuk eden bir kitap oldu. Toprakla mücadelenin, bazen yenilip onu terk etmeye zorlanmanın, bazense şımarıklıkla onu gönüllü terk edişlerin ama yine de her seferinde toprağa dönmenin, teselliyi bu bazen vefasız olan dostta bulmanın ve onu tek gerçek olarak kabul edişin yolculuğu, Wang Lung isimli fakir bir çiftçinin hayatı ile bizlere sunulmuş. “Mübarek Toprak” yazarın ayrıntılı ve akıcı anlatımı sayesinde Çin köylerinde sizi bir yolculuğa çıkararak o dönem ki Çin kültürüne ayna tutuyor. Aynı zamanda kahramanlarını yüceltmeden ya da yermeden olduğu gibi anlatıyor bizlere. Bizse; bir ömre nelerin sığdırılabileceğine ve yaşanılan olaylarla birlikte kişisel değişimin (ama iyi ama kötü) kaçınılmaz oluşuna tanıklık ediyoruz.

Wang Lung’un konaktan O-lan isimli bir köle ile evlenmesi ile başlayan yolculuğuna eşlik etmek, farklı bir kültüre ulaşmak ve en önemlisi kahramanların duygu dünyalarını keşfetmek isterseniz “Mübarek Toprak”ı okumanızı şiddetle tavsiye ederim.